Ochrona środowiska w przedsiębiorstwie – obowiązki przedsiębiorcy

Przepisy z zakresu ochrony środowiska nakładają liczne obowiązki na podmioty korzystające ze środowiska. W celu określenia które z nich dotyczą danego podmiotu, należy zweryfikować czy dana działalność kwalifikowana jest jako korzystanie ze środowiska.

W myśl definicji zawartej w ustawie Prawo ochrony środowiska (art. 3 pkt 20) podmiotem korzystającym ze środowiska jest:

• przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 424) oraz przedsiębiorcę zagranicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1079, 1214, 1495 i 1655), a także osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,
• jednostka organizacyjną niebędącą przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców,
• osoba fizyczna niebędącą podmiotem, o którym mowa w lit. a, korzystającą ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia;

Z zapisów tych wynika, że większość prowadzonych działalności gospodarczych kwalifikuje przedsiębiorców do podmiotów korzystających ze środowiska.

Obowiązki podmiotów korzystających ze środowiska dotyczą m.in. gospodarki odpadami, gospodarki wodnościekowej oraz ochrony powietrza. W obszarach tych przedsiębiorca musi wypełnić obowiązki wynikające bezpośrednio z ustaw i rozporządzeń. Do najważniejszych należą:

• uzyskanie decyzji administracyjnych na realizację inwestycji – decyzja środowiskowa
• uzyskanie decyzji administracyjnych na eksploatację instalacji – pozwolenie na wytwarzanie odpadów, pozwolenie na emisję gazów i pyłów do powietrza, pozwolenie wodnoprawne
• uiszczanie opłat za korzystanie ze środowiska – za emisję gazów i pyłów oraz składowanie odpadów
• prowadzenie ewidencji rodzaju i wielkości korzystania ze środowiska – np. ewidencja odpadów
• prowadzenie pomiarów - emisji do powietrza lub ścieków wprowadzanych do urządzeń kanalizacyjnych lub wód
• składanie sprawozdań – np. rocznego sprawozdania o wytwarzanych odpadach i gospodarowaniu odpadami lub zbiorcze zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysokości należnych opłat.

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia wydawana jest dla przedsięwzięć wymienionych w Rozporządzeniu w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. W celu uzyskania decyzji środowiskowej należy sporządzić dokument jakim jest Karta Informacyjna Przedsięwzięcia bądź Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Zapisy decyzji środowiskowej mają na celu ograniczenie negatywnych oddziaływań związanych z realizacją przedsięwzięcia.

Zapisy decyzji środowiskowej wpływają na kształt kolejnych decyzji jakimi są pozwolenia na eksploatację instalacji. Pozwolenia te dotyczą wprowadzania substancji bądź energii do środowiska a ich uzyskanie jest niezbędne do rozpoczęcia eksploatacji instalacji. W niektórych przypadkach prowadzona działalność nie wymaga uzyskania pozwolenia, ale konieczne jest jej zgłoszenie.

Samo uzyskanie decyzji sektorowych na eksploatację instalacji nie wystarczy aby wypełnić wszystkie obowiązki ciążące na przedsiębiorcy. Decyzje administracyjne nakładają na przedsiębiorcę kolejne obowiązki, do których mogą należeć między innymi wykonanie pomiarów emisji do powietrza czy wykonanie analizy odprowadzanych ścieków. Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska pomiary takie powinny zostać przeprowadzone przez akredytowane laboratorium.